鼠疫的预防知识
鼠疫是由鼠疫耶尔森菌引起的自然疫源性疾病，通常在啮齿动物如老鼠、旱獭、狐狸、兔子等之间流行，偶尔能引起人间流行。
一、鼠疫的传染源
主要为感染动物和肺鼠疫患者，宿主动物常见有啮齿类动物和野生食肉动物，如蒙古旱獭、喜马拉雅旱獭和达乌尔黄鼠、长爪沙鼠、布氏田鼠等。
二、鼠疫的传播途径
鼠疫主要通过病媒生物传播、接触传播和飞沫传播。在自然疫源地，病媒生物传播是最主要的传播方式，跳蚤是传播鼠疫的主要媒介，寄生在染疫动物的跳蚤感染鼠疫菌后再叮咬人，即可造成人的感染。接触传播是指人在宰杀、剥皮及食肉时接触染疫动物，或接触鼠疫病人的排泄物、分泌物时，病菌通过皮肤表面伤口或粘膜进入体内而造成感染。此外，肺鼠疫患者呼吸道分泌物中含有大量鼠疫菌，病人在呼吸、咳嗽时释放出的病菌可以形成飞沫而短时间悬浮于空气中，此时他人吸入时也可造成感染。
三、易感人群
人对鼠疫普遍易感。疫区从事野外工作的人员或猎杀、剥食旱獭的猎人、牧民接触染疫动物可能性大，感染的机会高于一般人群。
四、临床表现
根据发病部位和病理变化的不同，可将鼠疫分为腺鼠疫、肺鼠疫、败血型鼠疫等，其他类型鼠疫如皮肤鼠疫、肠鼠疫、眼鼠疫等型比较少见。
腺鼠疫：临床表现主要是高热、畏寒、伴恶心呕吐、头痛及四肢痛、颜面潮红、结膜充血、皮肤黏膜出血点等。多表现为腹股沟淋巴结、腋下淋巴结和颈部淋巴结肿大，且发展迅速，多为单侧，一周后淋巴结很快化脓破溃。
2.肺鼠疫：临床表现主要是起病急，畏寒高热、头痛胸痛、呼吸急促、嘴唇发紫、咳嗽、咳黏液或血性泡沫痰，常因心力衰竭、出血、休克而死亡。
3.败血型鼠疫：临床表现主要是高热寒战、神志不清、昏迷，进而发生感染性休克、弥散性血管内凝血及广泛皮肤出血和坏死等。
五、鼠疫的预防措施
1、养成良好的个人卫生习惯，是做好各种传染病包括鼠疫防护最有效的措施。就目前而言，公众无须采取特殊的个人防护措施，应保持良好的个人卫生习惯，如勤洗手，尽量避免去人群拥挤场所，去医疗机构就诊或个人出现发热、咳嗽等相关症状时要及时佩戴口罩等。
2、若怀疑自己与病例有过接触，可以进行自我观察，持续2周自测体温；或向当地疾控部门主动申报，取得专业指导，一旦出现发热、咳嗽、淋巴结疼痛、咯血或出血等症状时应及时就医。
3、外出旅游时尽量减少和野生动物接触，不逗玩健康状况不明的旱獭，不私自捕猎、剥食、携带疫源动物，同时做好防蚤叮咬措施，通过使用驱避剂，减少躯体暴露，避免被蚤叮咬。
4、野外工作人员，要提高鼠疫防范意识，加强个人防护措施。
Knowledge of Plague
Plague is a natural pestilence caused by yersinia pestis, usually prevalent among rodents such as mice, marmots, foxes, rabbits, and occasionally human epidemics.
1. The source of plague infection
The infection source is mainly infected animals and pneumonic plague patients, the host animals are common rodents and wild carnivores, such as Mongolian marmot, Himalayan marmot and daurian dauricus, longclaw gerbils, burrows voles and so on.
2. The route of plague transmission
Plague is mainly transmitted by vectors, contact and droplets. In natural foci, vector-borne transmission is the most important mode of transmission. Fleas are the main vectors of plague transmission. Contact transmission refers to human contact with infected animals when slaughtering, peeling and meat eating, or contact with the excrement, secretion of plague patients, bacteria through the skin surface wounds or mucous membrane into the body and cause infection. In addition, respiratory secretions of pneumonic plague patients contain a large number of plague bacteria, which can form droplets and be suspended in the air for a short time when the patient breathes or coughs, and can also cause infection when inhaled by others.
3. Susceptible people
People are generally susceptible to plague. The person who is worked in the epidemic area or the hunter that hunts, or eat the ground otter and the herdsman who have contacts to the epidemic animal have high possibility to be infected.
4. Clinical manifestations
Bubonic plague can be divided into bubonic plague, pneumonic plague, septicemic plague and other types of plague, such as skin plague, enteric plague, eye plague and other types are relatively rare.
(1) Bubonic plague: the clinical manifestations are mainly high fever, chills, nausea and vomiting, headache and limb pain, facial flushing, conjunctival congestion, skin and mucosal bleeding points, etc. Inguinal lymph node, axillary lymph node and cervical lymph node enlargement, and rapid development, mostly unilateral, a week later, the lymph node quickly suppurated and broke down.
(2) Pneumonic plague: the clinical manifestations are mainly acute, chills, fever, headache, chest pain, shortness of breath, purple lips, cough, and cough mucous or bloody foam sputum, often due to the heart failure, bleeding, shock lead to death.
(3) Septicemic plague: the clinical manifestations are mainly high fever, chills, confusion and coma, followed by septic shock, disseminated intravascular coagulation, and extensive skin bleeding and necrosis.
5. Preventive measures
(1) To develop good personal hygiene habits is the most effective measure to protect against various infectious diseases including plague. At present, the public need not take special personal protective measures. Maintain good personal hygiene practices, such as frequent hand washing, try to avoid crowded places, and when individuals appear fever, cough and other related symptoms they should promptly wear masks, then go to medical institutions.
(2) If you suspect you have been in contact with the case, you can conduct self-observation and take self-temperature for 2 weeks; Or go to the local department of disease control and prevention to take the initiative to report, obtain professional guidance. Once fever, cough, lymph node pain, hemoptysis or bleeding symptoms appears, one should be promptly sought medical advice.
(3) Minimize contact with wild animals when traveling; do not play with marmots with unknown health status; do not secretly hunt, shred or carry animals of epidemic source; at the same time, take measures to prevent flea bites; reduce body exposure and avoid being bitten by fleas by using repellents.
(4) Field workers should enhance the awareness of plague prevention and strengthen personal protection measures.
Хулганын тахлын тухай мэдлэг
Хулганын тахал/ тарваган тахал/ нь Ерсиниа хэмээх бактериас үүсгэгддэг байгалийн голомтот хурц халдварт өвчин юм, хулганын тахлаар хулгана, тарвага, үнэг, туулай зэрэг мэрэгчдээс гадна зарим тохиолдолд хүн өвчилдөг.
Нэг. Хулганын тахлын халдварын эх үүсвэр
Голцуу тахалтай амьтад ба тахалд нэрвэгдсэн хүнээс халдана. Үүнд амьтдад мэрэгч амьтад ба махан идэшт амьтад багтдаг.Тухайлбал, Монгол тарвага, Гималайн тарвага, Харх, Meriones Unguiculatus хэмээх Элсний хулгана, Lasiopodomys brandtii хэмээх тарианы хулгана зэрэг багтана.
Хоёр. Хулганын тахлын халдварлах зам
Голцуу тахалтай амьтнаар дамжих, шууд хавьтлаар дамжих, агаараар дамжих зэрэг бий. Байгалийн нөхцөл байдалд тахалтай амьтнаар дамжин халдварлах нь хамгийн олон тохиолддог. Мэрэгч амьтны бөөс бол хулганын тахлын гол дамжуулагч юм. Хүн хэрвээ тахалтай амьтны бөөсөнд хазуулбал тахалд нэрвэгдэнэ. Мөн тахалтай амьтныг агнах, арьсыг нь өвчих, махыг нь хэрэглэх, эсвэл тахалд нэрвэгдсэн хүний ялгадас, цэр, идээ, цус зэрэгт ойртох тохиолдолд тахлын нян арьсны шархаар дамжих буюу хоол хүнсэнд наалдаж биеийн дотоодод нэвтрэн халдвар үүсгэдэг. Үүнээс гадна, тахалд нэрвэгдсэн өвчтөний амьсгалаар дамжин гадагшлах шүүрлийн зүйлсэд их хэмжээний тахлын нян байдаг тул, өвчтөн амьсгаа авах, ханиалгах үед ялгаруулсан тахлын нян агаараар дамжин амьсгалын замаар хүний биед халдварладаг.
Гурав. Тахалд хялбархан нэрвэгдэх боломжтой хүмүүс
Хүмүүс хулганын тахалд нэрвэгдэх эрсдэл өндөр байдаг. Тахалтай бүсэд ажиллаж байгаа ажилтнууд, тахалтай амьтны арьсыг өвчсөн хүн зэрэг ойр зайнаас харьцсан хүмүүст халдах боломж нэн их байдаг.
Дөрөв. Илрэх шинж тэмдэг
Хулганын тахалд булчирхайн хэлбэр, уушгины хэлбэр, сепсисийн хэлбэр, үжил хэлбэр, арьсны хэлбэр, уушгины хэлбэр, залгиур хоолойн хэлбэр зэрэг эмнэлзүйн хэлбэрүүд тохиолдоно.
1. Хулганын тахлын булчирхайн хэлбэр: өндөр халуурах, даардас хүрэх, дотор муухайрч огиулж бөөлжих, толгой өвдөх, үе мөч өвдөх, царай улайх, нүдний салст бүрхэвчид цус хурах, арьсны салстаас цус гарах гэм мэт. Зонхилон суга, хүзүү, цавины булчирхай үрэвсдэг. Үрэвсэл нь маш түргэн явагдаж, голцуу нэг талын булчирхай үрэвсэж, долоон хоногийн дараа булчирхай нь идээлж цоордог.
2. Хулганын тахлын уушгины хэлбэр: эмзэглэж эвэршээх, даардас хүрч өндөр халуурах, толгой өвдөж цээжээр хатгуулах, амьсгаа давхцах, уруул хөхрөх, ханиалгах, цэр хөөсөрч цусархаг болох гэм мэт. Зонхилох тохиолдолд зүрхний дутагдал болж, цус гарч, ухаа алдаж, улмаар нас бардаг.
3. Хулганын тахлын сепсисийн хэлбэр: өндөр халуурч, дэмийрэх, ухаа алдах шинж илэрч, улмаар үрэвслийн шинжтэй ухаан алдах, тархалтын шинжтэйгээр судсанд цус бөөгнөрөх, арьснаас цус гарах, арьсны үхжил болох зэрэг шинж илэрдэг.
Тав. Сэргийлэлт
1.Ариун цэврийг сахих нь тахлыг сэргийлэх хамгийн бүтээмжтэй арга юм. Өнөөгийн байдлаар иргэд тахлыг сэргийлэх онцгой арга авах шаардлагагүй. Цэвэрч байдлыг анхаарч, гараа үргэлж угааж, хөл хөдөлгөөн ихтэй газраас аль болох татгалзаж, албан ёсны эмчилгээний байгууллагад хүрч эмчлүүлбэл зохино. Мөн халуурах, ханиалгах зэрэг шинж илрэл гарсан тохиолдолд даруй түргэн амны хаалт зүүх гэх мэт.
2. Тахал нэрвэгдсэн өвчтөнөөс ойр байсан гэж үзвэл биений байдлаа ажиглаж, хоёр долоо хоногийн турш биеийн дулаанаа хэмжих, эсвэл суугаа газрынхаа холбогдох байгууллагад мэдүүлэг гаргаж, мэргэжлийн зөвлөгөө авч, халуурах, ханиалгах, лимфийн зангилаа өвдөх, цус гарах шинж илэрвэл даруй түргэн эмчлүүлбэл зохино.
3. Гадагш гарч аялах үедээ аль болох амьтнаас хол байх, голомттой нутгийн амьтныг агнахгүй байх, арьсыг нь өвчихгүй байх, авч явахгүй байх гэх мэт. Үүний зэрэгцээ бөөсөнд хазуулахаас сэргийлж, шавьж үргээгч хэрэглэж, арьсаа ил гаргахаас аль болох болгоомжлох.
4. Хээр хөдөө ажилладаг хүмүүс хулганын тахлаас сэргийлэх мэдлэгээ дээшлүүлж, сэргийлэх эрчмээ чангаруулах.
